Hastalık ve ilaçlar konusunda herkes, kendi deneyimini başkasına aktarmaya bayılır. Konuşulan konular arasında kalp ve damar hastalıkları birinci sırada. Bunu, kadınlarda rahim ve göğüs hastalıkları, erkeklerde ise "prostat hastalıkları" izliyor.45 yaşını aşmış erkeklerde vücuttaki hormonla ilgili değişikliklere bağlı prostatta büyüme başlayıp, 60 yaşın üstündeki erkeklerin yüzde 50, 70–80 yaşlarındaki erkeklerin ise yüzde 80'inin prostat büyümesi (BPH – İyi Huylu Prostat büyümesi) problemi yaşamaktadır.Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olup ceviz büyüklüğündedir.Yaklaşık 20 gr ağırlığında 3,5 x 2,5 cm ebatlarında olan bir salgı bezidir. Bu organ erkek üreme ve boşaltım sisteminin bir parçasıdır. Prostat rektumun hemen önünde ve içinde idrarın biriktiği mesanenin alt kısmında bulunmaktadır. Prostat aynı zamanda idrarın içinden geçtiği kanal olan uretrayı sarar. Prostat, üreme olayına yardımcı olmaktadır. Meninin asit baz oranını ve sperm motilitesini ayarlar. Prostat büyümesi ile idrar kanalı daralmakta ve bunun sonucu çeşitli şikâyetlere sebep olmaktadır.

Prostat büyümesinin yol açtığı şikâyetler:

• Sık idrara çıkmak,
• Geceleri idrara kalkma,
• Devamlı idrarı varmış gibi olmak,
• İdrar yaptıktan sonra bile tam olarak rahatlamama,
• İdrar yaparken yanma hissetmek,
• Kesik kesik işemek,
• Kanamalı idrar,
• Dağılarak saçaklı-çatallı tarzda idrar yapma,
• İdrar yaparken zorlanma,
• İdrar akımının eskiye göre azalması,
• İdrar tutmada güçlük, kaçırma

Gerçekte 45 yaşını geçmiş bir erkeğin hiçbir yakınması olmasa dahi üroloji uzmanı tarafından yılda bir kez muayenesi gereklidir. Öncelikle hastanın şikâyetleri dinlenerek prostat büyümesinden ne kadar etkilendiği tespit edilir. Beraberinde başka hastalıkların olup olmadığı belirlenmelidir. Daha sonra hastaya detaylı fizik muayene yapılır. Parmakla rektal muayene, srotal ve penil muayene ve tüm vücut fizik muayenesi yapılmalıdır. Prostatın büyüklüğü ile şikâyetlerin orantısı yoktur. Yani küçük bir prostat çok şikâyet oluşturacağı gibi, büyük prostat hastada sorun oluşturmayabilir. Sebebi prostatın enfekte olup-olmaması ve prostat orta lob varlığıdır.

BPH tanısını koymak için hastadan hastaya değişen birçok test uygulanmaktadır. Tam idrar tetkiki, üriner sistem ultrasonografisi, direkt üriner sistem grafisi, böbrek fonksiyonlarını da içeren biyokimya testleri ve idrar akış hızı testi en sık uygulanan testlerdir. İntravenöz pyelografi’nin (İVP) çok özel durumlarda yeri vardır. Artık eskisi gibi rutinde yeri kalmamıştır.

Prostat kanseri, üriner enfeksiyon, mesane disfonksiyonu, mesane kapasitesini azaltan hastalıklar, üretra darlıkları, üretrada sıkışmış taşlar ve mesane boynuna uzanan mesane tümörü varlıkları da işeme problemlerine neden olacağından, tanı koyarken dikkatli olunmalıdır. Prostat büyümesinin oluşturduğu şikâyetleri ile karıştırılmamalıdır.

En Sık Uygulanan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

• İlaç tedavisi
• Kapalı prostat ameliyatı (TUR)
• Açık prostat ameliyatı
• PV lazer sistemi (Prostatın Fotoselektif Vaporizasyonu Yöntemi)

Tedavide her hasta için farklı yaklaşımlar söz konusudur. Bu tedavi seçeneklerinin hangisinin uygun olacağına hastanın yaşı, genel durumu, şikâyetlerinin derecesi, laboratuvar verileri göz önünde bulundurularak karar verilir. Tabi ki ilk seçenek medikal olmalıdır. Ancak medikal tedaviden tam yanıt alınamayan durumlarda, ya da ilaç kullanamayan (kullanmak istemeyen) hastalara cerrahi tedavi önerilir. Hastaya sonda takılmışsa, her iki böbrekte hidronefroz varsa, çok miktarda rezüdü idrarı varsa medikal tedavi başlanmadan ilk seçenek acil cerrahi önerilir.

Gerek medikal gerek cerrahi tedavi planlanan bir hastada öncelikle prostat kanseri olmadığı ekarte edilmelidir. Bunun için mutlaka kanda prostat spesifik antijen (PSA) testi yapılmalıdır. Normal değerin üst sınırı olan 4 ng/ml den yüksek ise prostat iğne biyopsisi ile patolojik değerlendirme yapılmalıdır. Eğer organa sınırlı prostat adenocarsinomu saptanırsa radikal cerrahi ile tam tedavi sağlanacaktır. O nedenle erken tanı önemlidir. PSA yüksek ve patolojisi malign gelmez ise, ya prostat iltihabına bağlı, ya tümöre ulaşılamamıştır ya da prostat çok büyüktür.

Henüz hiçbir medikal tedavi ile cerrahi tedavi kadar başarı elde edilememiştir. Cerrahi tedaviler arasında bugün en sık kullanılan ve gold standart ameliyat kabul edilen teknik "transüretral prostatektomi" yani TUR-P'dir. Anestezi altında, üretradan bir cihazla girilerek idrar yolu çevresindeki tıkanma sebebi olan prostat dokusu, elektrik akımı kullanarak kesiyor ve parçalar halinde aynı kanaldan dışarı alınıyor. Küçük ve orta büyüklükteki prostatlarda çok etkili bir yöntemdir. Hasta genelde bir gün hastanede yatmakta, kan transfüzyonuna ihtiyaç olmamakta ve etkili sonuç vermektedir. Çok büyük prostatlarda açık ameliyat halen kullanılmaktadır. Açık cerrahinin komplikasyon oranı daha yüksektir.

Son zamanlarda TUR-prostatın komplikasyonlarını azaltmak için ve ondan daha iyi bir alternatif geliştirmek için lazer kullanılmaktadır. Lazer prostatektomisi(GreenLight lazer cihazı ile prostatın buharlaştırılması işlemi) özel olarak tasarlanmış fiber optik alıcı bir sistem içinden lazer ışını uyarıları göndermek için kullanılmaktadır. Bu alıcı cihaz endoskopik bir görüntü altında standart bir sistoskop içine yerleştirilerek kullanılır.

Bu ışın uyarıları prostatın dokusuna yöneltilerek çabuk ve nazik bir biçimde prostat dokusunu buharlaştırarak yok eder. Bu lazer fotoselektiftir ve hemoglobine yüksek ilgisi vardır ve bu nedenle kanama daha az gözlenir. Bu lazer 1-2 mm derine etki ettiğinden, derinliği kontrol altındadır. Ayrıca değişik dalga boylarında lazer ışını ile yine lazer prostat ameliyatı (kırmızı ışık) kullanılmaktadır. Bunların FDA onayı olmadığı için çalışmaları ve deneyimleri yeterli değildir.

Medyada reklam amaçlı bilgilendirmede GreenLight prostat ameliyatını sanki çok farklı ve diğer ameliyat tekniklerinden çok üstün gibi gösterilmektedir. Ama sonuçta prostat dokusunu azaltan bir işlem olduğu için ameliyat sonrasın da görülen yanma, sık idrara çıkma, ani sıkışma gibi şikâyetler her türlü ameliyattan sonra görülebilmektedir. Bu nedenle GreenLight prosedürü her türlü prostatata rahatça uygulanan bir yöntem değildir. Fazla büyümemiş prostatlarda iyi sonuç verirken, prostat dokusu çok büyükse, çok vaskülerse ve fibrotik özellikte ise hem ameliyat zor oluyor hem iyileşme süreci uzuyor. 70 gramdan daha büyük, vasküler ve iltihaplı prostatlara GreenLight uygulamamak gereklidir. Çünkü dokunun tamamı yok edilemediği için sonuç başarılı olmuyor.

Son zamanlarda "Harika bir buluş" olarak tanıtılan "GreenLight operasyonu" olsun, diğer tedavi seçenekleri olsun tüm tedavi seçeneklerinin yan etkilerinin olduğu bilinmelidir. Hastaya yapılacak tedavi şeklini belirlerken doktorun tecrübesine göre hastaya en uygun tedavi seçeneğini uygulaması esastır. Hastayı cihazın değil doktorun ameliyat ettiği unutulmamalıdır.