Yaygın Ağrı ve Hassasiyet ile Karakterize Gelişiyor
Fibromiyalji; dokunmaya duyarlı yaygın ağrı ve hassasiyetle devam eden sık görülen bir sağlık problemidir. Vücudun belirli bölgelerinde oluşan ağrı ve hassasiyet, zamanla kaybolabilir veya yer değiştirebilir. Genellikle hastalar, kronik yorgunluk ve uykusuzluk gibi problemlerle başa çıkmak zorundadır ve bu semptomlar stresle artabilir. Fibromiyalji hastaların ortak yakınmaları şunlardır:
- Etkilenen kas ve eklemlerde dokunma veya basınçla ağrı
- Yorgunluk
- Uykusuzluk (uyandığında dinlenmiş olmamak)
- Hafızada azalma ve/veya konsantrasyonda azalma, unutkanlık, beyin sisi
- Depresyon veya anksiyete bozuklukları, panik atak
- Baş ağrısı (Migren veya gerilim tipi)
- Temporomandibular bölge bozuklukları (yüz veya çenede ağrı, diş sıkma ve kulakta çınlama semptomları)
- İrritabl barsak sendromu (spastik kolon) ya da gastroözofageal reflü hastalığı gibi sindirim problemleri
- Pelvik ağrı
- İrritabl (huzursuz) veya aşırı aktif mesane
40 Yaş ve Üzeriyseniz Dikkat!
Tüm dünyada romatizmal hastalıklar arasında osteoartritten sonra ikinci sıklıkta görülen fibromiyalji; genellikle kadınları etkilemekle beraber, erkekler ve çocuklarda da görülür. Kadın/erkek oranı 4/1 olup, görülme sıklığı genel toplumda %2-8 arasındadır. Hastalığın sıklığı 40 yaş civarında artmaktadır.
En Önemli Risk Faktörü İleri Yaş ve Kadın Cinsiyeti
Sebebi tam olarak bilinmemekle beraber ailesel, gene tik, çevresel, endokrinolojik ve nörolojik faktörlerin bir veya birkaç tanesinin birlikte rol oynadığı düşünülmektedir. Fibromiyalji’de kesin olarak belirlenmiş risk faktörleri ileri yaş ve kadın cinsiyetidir. Bunun dışında ailesinde fibromiyalji görülen kişilerde hastalığın görülme sıklığı daha fazladır. Bu da genetik yatkınlığın risk oluşturabileceğini gösterir. Obezite de bir risk faktörü olup obezlerde kilo vermenin yakınımları azaltabileceği düşünülmektedir. Bilinen çevresel etkenlerin başında bazı enfeksiyonlar gelmekte iken bu enfeksiyonlar doğrudan fibromiyaljiyle ilişkilendirilmese de hastalığın oluşumuna neden olacağı düşünülmektedir. Bu sebeple hasta öyküsü alınırken önceden geçirilmiş enfeksiyonlar da göz önünde bulundurulmalıdır.
Kesin Tanı İçin: Hasta Öyküsü ve Fizik Muayene
Fibromiyaljinin belirti ve bulguları romatolojik, nörolojik, endokrinolojik, psikiyatrik ve diğer somatik bozuklukların bulguları ile benzerlik gösterdiği için tanı ancak ayrıntılı anamnez, fizik muayene ve tanımlanmış tanı kriterleriyle birlikte ayrıca tanılar dışlanarak konulmaktadır. Günümüzde fibromiyalji’ye spesifik laboratuvar bulgusu veya görüntüleme yöntemi yoktur fakat doğru tanı koyabilmek ve fibromiyalji ile karışma riski olan başka hastalıkları ayırt etmek adına ek tetkikler istenir.
Belirtileri Farklı Sağlık Sorunları ile Karıştırmayın
Fibromiyalji tedavisi sırasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri, hastalık belirtilerinin başka sağlık sorunlarıyla karışabilmesidir. Bu nedenle, doğru tanı konulması için detaylı bir değerlendirme yapılmalıdır. Aşağıdaki hastalıklar ayırıcı tanıda göz önünde bulundurulmalıdır:
- Viral enfeksiyonlar
- Şiddetli D vitamini eksikliği
- Hipotiroidi
- Poliartiküler osteoartrit
- Eklem hipermobilite sendromları
- Statin tedavisi
- Kronik yorgunluk sendromu
- Sjögren sendromu
- Polimyaljiya romatika
- Bağ dokusu hastalıkları
- Polimiyozit/dermatomiyozit
- Romatoid artrit ve Sistemik lupus eritematosus’un erken evreleri
- Metabolik veya inflamatuvar miyopatiler
Klinik Pratikte En Etkili Yöntem Multidisipliner Tedavi
Fibromiyalji’de tek bir tedavi yönteminin uygulanması hastalarda tam etki sağlamaz. Klinik pratikte en etkili yöntem multidisipliner tedavi şeklidir. Fibromiyaljiyi bölgesel veya multifokal bir kas bozukluğundan çok sistemik bir hastalık olarak ele alan ilaç tedavileri ile birlikte fiziksel tıp ve bilişsel tedavi gibi ilaç dışı tedavi yaklaşımlarının birlikte uygulandığı tedavi yaklaşımlarını tercih etmek gerekir. Tedavi hastaların yakınmaları ve günlük yaşamdaki ihtiyaçları göz önüne alınarak hastalıktan çok kişiye özel hazırlanmalıdır.
Ağrılarınızı Düzenli Egzersiz ile Hafifletin
Bu öneriler hastaların yaşam kalitesini artırmayı, semptomları yönetmeyi ve günlük aktivitelerine daha iyi adapte olmalarını amaçlar. İşte fibromiyalji hastalarına sağlanabilecek bazı öneriler:
- Tek başına ilaç tedavisinin faydası yetersizdir. İlaç dışındaki önerileri dikkate alarak ve uygulayarak kendi tedavinize daha fazla katkıda bulunabilirsiniz.
- Düzenli yapılan egzersiz; fibromiyalji tedavisi için çok önemlidir. Egzersiz ağrıları ve yorgunluğu azaltır. Egzersizi gün içerisinde fırsatlar yaratarak günlük rutininiz haline getirin. Önerilen günlük kondisyon egzersizlerini, germe egzersizlerini ve/veya yüzme, su içi aerobik germe egzersizleri yapın. İlk zamanlarda zor olabilir fakat alışkanlık edinildiğinde düzenli egzersiz hayatınızın ayrılmaz bir parçası haline gelecektir.
- Günlük sıvı ihtiyacına hayli dikkat edin.
- Günlük kafein miktarını azaltıp kahve ve çay tüketimini sabah saatlerinde yapın. Sigarayı bırakın.
- Uyku düzeninize ve yeterli uyku almaya özen gösterin. Her gün aynı saatte uyuyun ve uyanın.
- Sağlıklı beslenin ve bu konudaki önerilere uyun.
- Stresinizi azaltacak, siz rahatlatacak ve zevk aldığınız uğraşlar edinin.
En önemlisi şu ki sakın ümitsizliğe düşmeyin, pes etmeyin, gayret kavşağını geçip sağlığınıza erişin!